تاثیر مصرف قهوه بر رنگ دندان‌ها و راه‌های مقابله با آن

چای و قهوه از اصلی‌ترین نوشیدنی‌های رایج در فرهنگ ایران و بسیاری دیگر از کشور‌ها هستند. این مواد به روش‌های مختلفی می‌توانند اثرات نامطلوبی بر سلامت کلی دندان‌ها، رنگ آن و غیره ایجاد کنند. این تأثیرات هم بر روی دندان‌های طبیعی و هم بر روی دندان‌های دارای روکش مشهود خواهند بود.

در این مطلب به بررسی دقیق‌تر تأثیر قهوه بر دندان و رنگ‌گیری دندان در اثر مصرف این نوشیدنی‌ها، مضرات آن و راهکار‌هایی برای جلوگیری از بروز این مشکل پرداخته شده است.

تأثیر قهوه بر رنگ دندان

تانین‌ها یکی از ترکیبات اصلی موجود در چای و قهوه هستند که یک نوع ماده رنگی است. با مصرف این نوشیدنی‌ها، ‌تانین به اسید‌های موجود در دهان پیوسته و روی سطح دندان قرار می‌گیرد. با حضور طولانی مدت این ماده بر روی دندان، رنگ دندان به سمت زرد و یا کرمی تغییر می‌کند.

از طرف دیگر، قهوه و چای دارای خواص اسیدیته کمی نیز هستند که با مصرف بیش از حد آنان، لایه‌های محافظ دندان (مینای دندان) نیز آسیب دیده و ضعیف می‌شوند. این امر به مرور زمان، منجر به مشکلاتی از جمله افزایش حساسیت دندان‌ها، خطر شکستگی و ترک خوردگی آنان می‌شود.

قهوه نه تنها بر روی دندان، بلکه بر سیستم کلی دهانی نیز اثر منفی دارد. قهوه یک ماده دیورتیک بوده و خشکی دهان را به همراه دارد. علاوه بر این، با داشتن ویژگی‌هایی از جمله:

• داشتن کافئین و اسید‌های آلی
• اسیدی کردن دهان
• ایجاد تجمع باکتری در دهان

و… ، منجر به بوی بد دهان می‌شود.

این وضعیت برای افرادی که مصرف بالایی از قهوه دارند، به مرور منجر به بروز مشکلات دهانی و دندانی متعدد خواهد شد.

تأثیر قهوه بر لمینت دندان

انواع روکش‌های دندانی، لمینت‌های کامپوزیتی و سرامیکی و غیره، نیاز به مراقبت‌های خاص و ویژه‌ای دارند تا سلامت آنان به طور کامل حفظ شود. در جدیدترین انواع لمینت‌های دندان، سعی شده تا از موادی استفاده شود که کمترین رنگ‌پذیری را نسبت به مواد رنگی موجود در غذا‌ها و نوشیدنی‌ها داشته باشند. با این حال، احتمال رنگ گرفتن آنان صفر نبوده و احتمال تغییر رنگ در آنان وجود دارد.

یکی از عواملی که منجر به تغییر رنگ لمینت می‌شود، احتمال بروز ترک خوردگی‌های بسیار جزئی در سطح لمینت است. این ترک‌خوردگی‌ها گا‌هاً حتی با کمک چشم هم قابل روئیت نیستند؛ اما این شکاف بین ماتریکس و فیلر، مرکز تجمع مواد رنگی قهوه بوده و به مرور، رنگ دندان را تغییر می‌دهد. علاوه بر این، باقی ماندن مواد رنگی قهوه به مدت طولانی نیز منجر به تغییر رنگ دندان در فضای بین دندانی، و حتی گا‌هاً سطح لمینت می‌شود.

این مسأله در دندان‌هایی که به تازگی روکش و لمینت شده باشد، کمتر دیده شده و عمدتاً در دندان‌هایی دیده می‌شود که:

• عمر روکش و لمینت آن‌ها زیاد است.
• روکش دارای فرسودگی، ترک خوردگی و شکستگی است.
• از مواد بی‌کیفیت برای روکش استفاده شده است.

و در نهایت، معمولاً رنگ‌پذیری کامپوزیت بیشتر از رنگ‌پذیری لمینت است؛ اما کماکان کیفیت مواد به کار رفته در این زمینه، تأثیر چشمگیری در میزان تغییر رنگ خواهد داشت.

محافظت از دندان در برابر قهوه

به منظور جلوگیری از تأثیرات قهوه بر دندان، روش‌های متعدد و در عین حال، ساده‌ای وجود دارد.

• اولین و ساده‌ترین روش، نوشیدن آب پس از مصرف قهوه است. آب یک تمیزکننده طبیعی حفره دهانی بوده و پس از مصرف انواع نوشیدنی و غذا‌های خوراکی، کمک می‌کند تا باقیمانده مواد غذایی و غیره از روی دندان‌ها پاک شود. با کمک آب، امکان تجمع رنگدانه‌ها روی دندان از بین رفته و روند رنگ‌گیری به تعویق می‌افتد.
• قهوه‌ها انواع متنوعی دارند. قهوه‌هایی با درصد کافئین بالاتر، رنگ تیره‌تری داشته و قابلیت رنگ دهی بیشتری دارند. این درحالیست که قهوه‌هایی با کافئین کمتر، رنگ کمتری نیز داشته و احتمال آسیب آن به دندان کمتر است. قهوه‌های کم کافئین پلی فنول کمی داشته و تأثیر آن کم است.
• قهوه خالص غلظت بالایی دارد و نفوذ زیادی نیز روی سطح دندان خواهد داشت. افزودن موادی مثل شیر به قهوه، این غلظت را کمتر کرده اسیدیته آن را کاهش می‌دهد. همچنین شیر دارای پروتئین بوده که به پلی فنول چسبیده و میزان درگیری این مواد رنگی با دندان را به حداقل می‌رساند. از طرف دیگر، افرادی که دارای معده حساس بوده و نمی‌توانند شیر را به تنهایی مصرف کنند، با افزودن قهوه به شیر، این مشکل را تا حدود بسیاری کاهش می‌دهند.
• رعایت بهداشت دهان و دندان، از دیگر راهکار‌های مهم است که در ادامه به معرفی روش‌های سفید کردن دندان در خانه پرداخته می‌شود.
• در نهایت، در صورت نیاز و تأیید دندانپزشک، روش‌های پزشکی برای سفید کردن دندان معرفی می‌شود مثل جرمگیری، سفید کردن دندان با لیزر، و دیگر روش‌هایی که باید در مطب و تحت نظر پزشک انجام شود.

روش‌های سفید کردن دندان

در کنار موارد ذکر شده، رعایت بهداشت دهانی از اهمیت بسیار بالایی در سفید کردن دندان‌ها، جلوگیری از بروز پلاک و جرم، جلوگیری از مشکلات عفونی و… دارد. به منظور دعایت بهداشت دهانی، نیاز به تجهیزات مربوط وجود دارد.

• مسواک اولین و مهم‌ترین وسیله حفظ بهداشت دهان است. مسواک دارای انواع مختلفی بوده و به طور کلی، به دو دسته مسواک برقی و دستی تقسیم می‌شود. مسواک‌های برقی از برترین گزینه‌ها برای حفظ بهداشت دهان و دندان بوده؛ که با داشتن انواع مختلف، برنامه و سری‌های متعدد و… ، می‌تواند برای انواع دندان‌ها مناسب باشد.
• خمیر دندان، مکمل اصلی برای مسواک است. انواع مختلفی از خمیر دندان وجود دارد؛ مثل خمیر دندان‌های معمولی، جرمگیر، خمیر دندان با مواد طبیعی، خمیر دندان کودک و…. خمیر دندان مناسب می‌تواند رنگ نامطلوب دندان‌ها را تا حد بسیاری از بین برده و منجر به تقویت مینای دندان نیز شود.
• نخ دندان، به فضا‌های بین دندانی که مسواک قادر به پاکسازی آن نیست، دسترسی دارد.
• دهانشویه‌ها حاوی مقادیری فلوراید هستند. فلوراید رنگدانه‌های نامطلوب روی دندان را پاک کرده و جرم، پلاک و… را از روی سطح، بین دندان، لثه، زبان و… پاک می‌کند.

با توجه به این موارد، لازم به ذکر است که گرچه تجهیزات بهداشتی اهمیت زیادی در سلامت دندان‌ها دارند؛ اما نحوه استفاده از آن نیز مؤثر است. به عنوان مثال، مسواک زدن در طول شبانه روز باید در دو نوبت صبح ناشتا و شب قبل از خواب انجام شود. با این حال، پس از نوشیدن قهوه نیز، مسواک زدن، اثر رنگدانه‌ها را از بین برده و اسید قهوه را از بین می‌برد. در ادامه، مطلب چند بار در روز مسواک بزنیم؟ را نیز مطالعه کنید.

علاوه بر این، خمیر دندان و فلوراید نیز نقش مشابهی دارند. این دو ماده، باید به نحو اصولی انتخاب شوند. برخی خمیردندان‌ها قوی‌تر بوده و برای لکه‌های تیره‌تر بر روی دندان مناسب هستند. اما استفاده مداوم و زیاد از این نوع قوی نیز به مرور به مینای دندان آسیب رسانده و مشکلاتی ایجاد خواهد کرد. به منظور انتخاب بهترین تجهیزات بهداشتی، راهنمای جامع انتخاب خمیر دندان مناسب را نیز مطالعه کنید. دنداک، ارائه دهنده بهترین و با کیفیت‌ترین تجهیزات بهداشتی از برترین برند‌های روز جهان است.