علت بوی بد دهان چیست؟ ⭐ جلوگیری از ایجاد بوی بد دهان

یکی از مشکلات رایج برای بسیاری از افراد، بوی بد دهان است. بوی بد تنفس، می‌­تواند دلایل متعددی داشته باشد. شناسایی این عوامل و برطرف کردن آن‌ها از اهمیت زیادی برخوردار است. مشکلات دهان و دندان  و در نتیجه‌ی آن، ایجاد بوی بد، می‌تواند منشأ‌های متفاوتی داشته و به مرور بر روی سطح سلامت، روابط اجتماعی، اعتماد به نفس و… اثر بگذارد.

در ادامه، به بررسی دقیق­تر علت بوی بد دهان پرداخته شده و روش­‌های پیشگیری و درمان آن معرفی خواهند شد.

دلیل بوی بد دهان

هالیتوز، که عامل بوی بد دهان است می‌­تواند علل مختلفی داشته باشد.

عدم رعایت بهداشت

اصلی‌­ترین دلیل، عدم رعایت بهداشت دهان و دندان است. افرادی که مسواک نمی‌­زنند، نخ دندان نکشیده و از دهانشویه استفاده نمی‌­کنند، مواد غذایی در لابلایی دندان، سطح لثه و… آنان باقی می‌­ماند. این امر، رشد پلاک و باکتری­‌ها را در این فضا به همراه دارد که نتیجه آن، بوی بد در دهان است. به خصوص تجمع مواد غذایی روی زبان، سقف دهان و لثه­‌ها، این عامل را تشدید می‌­کند.

مصرف غذا و نوشیدنی­‌های خاص: برخی مواد غذایی مثل سیر و پیاز، ادویه­‌های تند، قهوه، الکل و… ، این وضعیت را به وجود می‌آورد.

خشکی دهان

برخی افراد به طور ژنتیکی یا به دلیل لایف استایل نامناسب، دارای وضعیت خشکی دهان یا زروستومیا هستند. بزاق به نوبه خود به پاکسازی دهان و از بین بردن ذرات غذا و باکتری­‌ها کمک می‌­کند. با عدم ترشح بزاق، این مواد در دهان باقی مانده و بوی ناخوشایندی را ایجاد می‌­کند. عدم ترشح بزاق می‌­تواند به دلیل مشکلات پزشکی، ژنتیک، مصرف برخی دارو‌ها، خواب با دهان باز و…. باشد.

دلایل پزشکی

گاهی دلایل پزشکی و بیماری­‌ها منجر به بوی بد دهان می‌­شوند. بیماری­‌های لثه، عفونت­‌هایی مثل عفونت سینوزیت، گلودرد، برونشیت، دیابت، و… از اصلی­ترین دلایل پزشکی در این زمینه هستند. علاوه براین، شرایطی مانند ریفلاکس معده نیز در این دسته قرار دارد. ریفلاکس معده شرایطی ست که اسید معده به مری برگشته و بوی ناخوشایندی در دهان ایجاد می‌­کند.

مصرف دخانیات

دخانیات مثل سیگار، قلیان، و مصرف محصولات تنباکو، علاوه بر تأثیر نامطلوب بر روی سلامت دندان­‌ها، دائماً بوی بدی را ناشی از تنفس ایجاد می‌­کند.

دیگر مشکلات دهان و دندان: گاهی اوقات، دیگر مشکلات مربوط به حفره دهانی، می‌­تواند این وضعیت را ایجاد کند. داشتن دندان­‌های پوسیده، تورم و عفونت لوزه، خلط گلویی و… در این دسته مشکلات قرار دارند.

مراجعه به دندانپزشک می‌­تواند کمک کند تا بتوان به نحو مؤثرتری علت مشکل را بررسی کرده و در راستای درمان آن اقدام کرد.

بوی بد دهان چه مشکلاتی را ایجاد می‌کند

با توجه به اینکه منشأ بو چه چیزی باشد، مشکلاتی در همین راستا به وجود خواهد آورد.

اگر منشأ بو، ناشی از عفونت لوزه، لثه و… باشد، این عفونت در صورت عدم رسیدگی به موقع، گسترش پیدا کرده و در دهان پخش می‌­شود. علاوه بر این، ممکن است از طریق بلع، میکروب و عفونت به سیستم گوارش رسیده و مشکلاتی برای معده، مری، روده و… ایجاد کند.

علاوه بر این، بوی ناخوشایند در روابط اجتماعی نیز تأثیر منفی دارد. این مسأله بر شخصیت افراد تأثیر منفی دارد. در نتیجه شخص به مرور منزوی شده و قادر به فعالیت کامل در فرآیند‌های اجتماعی و حضور در برنامه­‌ها نخواهد بود.

در نتیجه نیاز است تا در راستای درمان و رفع بوی بد دهان، اقدام شود.

روش تشخیص پزشکی بوی بد دهان

تشخیص بوی بد دهان می‌­توان به کمک روش­‌های پزشکی و یا روش­‌های خانگی و توسط خود شخص باشد. روش­­‌های پزشکی از پیچیدگی بیشتر ولی دقت بالاتری برخوردار هستند که به نوبه خود، می‌­توانند علاوه بر تشخیص بو و میزان آن، علت بو را نیز مشخص کنند. از روش­‌های اصلی پزشکی به این منظور، می‌­توان به موارد زیر اشاره کرد:

• استفاده از دستگاه هالیتومتر، که نوعی آنالیزگر گازی بوده و سطح ترکیبات سولفور را در بو مشخص می‌­کند.
• کروماتوگرافی گازی از دقیق­ترین روش­‌ها به این منظور است که نمونه­‌ای از تنفس شخص را جمع کرده و با کمک کروماتوگرافی، ترکیبات آن را به طور دقیق تجزیه می‌­کند. در نتیجه عامل ایجاد بو را شناسایی و اعلام خواهد کرد.
• تست باکتریولوژیک که برای انجام آن، نمونه­‌ای از بزاق برداشته شده و تست باکتریایی روی آن انجام می‌­گردد. در این روش، اگر عامل بوی بد، باکتری­‌ها باشند، شناسایی می‌شوند.
• تست زبانی که در این تست، پزشک نمونه­‌ای از سطح زبان را کمک سواب برداشته و تا در آزمایشگاه، عوامل ایجاد بو شناسایی شوند.
• تست بزاق نیز با روشی مشابه با تست زبانی انجام می‌­شود.
• بررسی پلاک دندانی با جمع کردن نمونه‌­ای از پلاک دندان است؛ چرا که باکتری­‌های عامل پلاک می‌­توانند منجر به ایجاد بو شوند.

این روش­‌ها از دقت بالایی برخوردار هستند  و با شناسایی هر عامل، پزشک می‌­تواند روش درمانی مخصوص به همان عامل را معرفی کند.

چگونه بفهمیم دهانمان بوی بد می‌­دهد

علاوه بر تشخیص پزشکی، خود فرد نیز می‌­تواند بوی دهان را تشخیص دهد. برخی ترفند‌ها و راه حل­‌ها در این زمینه وجود دارد که روشی سریع­تر نسبت به روش پزشکی است.

• در اولین روش، یک دستمال یا پارچه تمیز را روی زبان خود بکشید. پس از چند ثانیه، آن را بو کنید. وجود بو، می‌تواند نشان دهنده مشکلات بزاقی، باکتریایی و… باشد
• سطح داخلی مچ دست را لیس بزنید. چند لحظه صبر کنید تا خشک شده و سپس این قسمت دست را بو کنید. این روش نیز می‌­تواند نشان دهنده بوی بد دهان باشد.
• مسواک خود را مرتباً بو کنید. اگر مسواک بوی بدی بدهد، علامت وجود بوی بد دهانی بوده و نیاز به مراجعه به پزشک دارد. علاوه بر مسواک، استفاده از نخ دندان و بو کردن آن نیز نشانه­‌ای مشابه است.

جلوگیری از بوی بد دهان

۱. روش­‌های پزشکی

در صورت تشخیص پزشک، ممکن است برخی از درمان­‌های دارویی و پزشکی آغاز شود. از جمله درمان­‌های پزشک در این زمینه می‌­توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پاکسازی حرفه‌­ای دهان و دندان شامل جرمگیری، برداشتن پلاک­‌های زبان و لثه و…
• تجویز برخی آنتی بیوتیک­‌ها در صورتی که عامل بو، عفونت باکتریایی دهان یا لثه باشد. آنتی بیوتیک­‌ها ممکن است از نوع خوراکی یا موضعی باشند.
• قرص­‌های خوراکی و مکیدنی از دیگر راهکار‌ها هستند. این قرص­‌ها معمولاً شامل زینک، کلرهگزیدین و اسانس طبیعی هستند.
• تجویز انواع خاص از دهان شویه­‌های ضد عفونی‌کننده حاوی کلرهگزیدین یا ستیل‌پیریدینیوم کلراید، خمیر دندان­‌های جرمگیر و حاوی زینک، نخ دندان حاوی فلوراید و….
• از بین بردن خشکی دهان با کمک ژل بزاق مصنوعی، که دائماً حفره دهانی را مرطوب نگه داشته و بوی بد ناشی از خشکی دهان (زروستومیا) را کاهش می‌­دهد.
• تجویز آنتی هیستأمین‌ها در صورتی که بوی بد دهان، ناشی از عفونت­‌های سینوسی یا آلژی باشد.
• پروبیوتیک­‌ها، که به نوبه خود تعادل باکتری­‌های مفید دهانی را ایجاد می‌کنند.
• اسپری­‌های دهانی که حاوی ترکیبات ضد باکتری بوده و با داشتن اسانس خوراکی، موجب خوشبویی و تازگی نفس می‌­شوند.

۲. روش­‌های خانگی

گرچه روش­‌های پزشکی، گزینه‌­ای تکمیلی و قطعی برای درمان بوی بد دهان هستند؛ اما استفاده از برخی راهکار‌های خانگی نیز می‌­تواند از بروز بوی بد جلوگیری کرده و به مرور، مشکلات دهان و دندان را نیز درمان کند.

• اولین گزینه برای پیشگیری و درمان بوی بد دهان، داشتن روتین بهداشتی منظم است. مسواک زدن دقیق روزانه حداقل دو بار، یک بار نخ دندان کشیدن در روز و مصرف دهانشویه متناسب با نوع دندان­‌ها، بهترین راه برای رفع بوی بد دهان است. چرا که از تجمع مواد غذایی، رنگی، و… در دهان جلوگیری می‌­کند. به همین منظور، مطلب طرز صحیح مسواک زدن و نخ دندان کشیدن را مطالعه کنید. علاوه بر این، کیفیت محصولات استفاده شده نیز حائز اهمیت است. برند مسواک، خمیر دندان، و دیگر تجهیزات بهداشتی باید از درجه کیفی بالایی برخوردار باشد تا بتواند اثر مطلوب خود را نشان دهد. دنداک ارائه دهنده متنوع­‌ترین و برترین برند‌های جهانی در زمینه تجهیزات بهداشت دهان و دندان است.
• تمیزی زبان، لثه و سقف دهان فراموش نشود.
• آب نمک یکی از بهترین محلول­‌های ضدعفونی‌کننده دهان است. نصف قاشق چایخوری نمک را در آب ولرم تا گرم حل کرده و دهان را با آن شست و شو دهید تا سطح باکتری­‌های مضر دهان به حداقل برسد.
• دهانشویه­‌های طبیعی مثل مخلوط آب و چای سبز، روغن درخت چای، روغن نارگیل و… ، سفید‌کننده و ضدعفونی‌کننده طبیعی دهان هستند و گا‌هاً می‌توانند عملکرد بهتری نسبت به دهانشویه­‌های طبیعی نشان دهند. در مطلب مزایا و معایب استفاده از دهانشویه‌ها به بررسی دقیق­تر این موضوع پرداخته شده است.

علاوه بر این روش­‌ها، مصرف برخی مواد غذایی نیز به کاهش بوی بد دهان کمک می‌­کند. این مواد خوراکی به شرح زیر هستند:

• چای سبز، خاصیت ضد باکتریایی داشته و مصرف آن بدون افزودن شیرین‌کننده، به خوشبو شدن دهان کمک می‌­کند.
• مواد پروبیوتیک مثل انواع ماست، شیر و حتی قرص­‌های پروبیوتیک، باکتری­‌های مفید را جایگزین باکتری­‌های مضر دهان و حلق می‌­کند.
• جویدن یک عدد میخک یا دانه هل، و نیز افزودن دارچین به نوشیدنی­‌های گرم مثل چایی، بوی مطبوعی را به دهان می‌­دهد.
• نوشیدن آب به طور منظم مخصوصاً بعد از مصرف هرنوع مواد غذایی، علاوه بر مرطوب نگه داشتن دهان و جلوگیری از خشکی، از بروز پوسیدگی دندان نیز جلوگیری می‌­کند.
• مصرف سبزیجاتی مثل برگ جعفری، برنگ نعنا، هویج و کرفس، فضای بین دندان­‌ها را تمیز کرده، سطح زبان را از باکتری پاکسازی کرده و تولید بزاق را افزایش می‌­دهد.
• جویدن آدامس­‌های بدون قند نیز ترشح بزاق را افزایش داده و به شست و شوی منظم دهان کمک می‌­کند.در مطلب تأثیر تغذیه بر سلامت دهان و دندان به بررسی دقیق­تر نقش سلامت دهانی و تغذیه پرداخته شده است.